Sản giật và hội chứng HELLP

2 min read

Sản giật và hội chứng HELLP là hai biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm tính mạng của tiền sản giật - thường xuất hiện trong tam cá nguyệt thứ ba (từ tuần 28 trở đi), nhưng cũng có thể xảy ra trong lúc chuyển dạ hoặc sau sinh.

Sản giật

Là biến chứng nặng có thể xảy ra trước, trong khi chuyển dạ, hoặc 48-72 giờ sau sinh.
20-38% không có dấu hiệu báo trước.

Chẩn đoán

Cơn co giật + hôn mê.
Xảy ra trên nền tiền sản giật.
Có thể có dấu hiệu tiền triệu: Đau đầu, mờ mắt, sợ ánh sáng, thay đổi cảm xúc.

Điều trị

Nguyên tắc

Phòng ngừa thiếu O₂, chấn thương.
Điều trị tăng huyết áp, phòng co giật bằng MgSO₄.
Xem xét chấm dứt thai kỳ.

Phòng co giật

Tấn công: MgSO₄ 4-6 g TM chậm.
Duy trì: MgSO₄ 1-2 g/h đến 24 giờ sau sinh
Ngưng khi có dấu hiệu ngộ độc.

Khi co giật

Bảo đảm đường thở, hô hấp:

Ngáng lưỡi để tránh tắc nghẽn.
Hút đàm nhớt nếu cần thiết.
Đặt bệnh nhân nằm nghiêng sang 1 bên.
Cho thở O₂ 6-8 L/phút qua mặt nạ.

Đặt đường truyền TM.

Sử dụng MgSO₄:

Thuốc chống co giật hiệu quả nhất, đồng thời giúp hạ huyết áp nhẹ.
Liều dùng: Liều tấn công 4-6 g tiêm TM chậm (trong 15-20 phút). Liều duy trì 1-2 g/giờ truyền TM liên tục. Tiếp tục truyền tối thiểu 24 giờ sau cơn sản giật cuối cùng hoặc sau sinh.
Theo dõi dấu hiệu ngộ độc MgSO₄.

Điều trị tăng huyết áp:

Mục tiêu giữ huyết áp tâm thu 140-155 mmHg, tâm trương 90-105 mmHg.
Thuốc thường dùng: Methyldopa, Nifedipin, Labetalol (nếu có).

Chấm dứt thai kỳ:

Sau khi ổn định mẹ, tiến hành sinh nhanh.
Phương pháp sinh tùy theo tình trạng mẹ và thai (thường là mổ lấy thai).

Hội chứng HELLP

Biến chứng nặng của tiền sản giật/sản giật, tổn thương nội mô đa cơ quan với:

Tán huyết (Hemolysis).
Tăng men gan (Elevated Liver Enzyme).
Giảm tiểu cầu (Low Platelet Count).

HELLP không điển hình khi chỉ có 1-2 tiêu chí trên.

Tài liệu tham khảo

Trường ĐH Y Dược TP. HCM (2020) - Team-based learning
Bệnh viện Từ Dũ (2022) - Phác đồ điều trị Sản Phụ khoa