Vỡ tử cung

3 min read

Vỡ tử cung là tình trạng cấp cứu hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, gây ra kết cục rất xấu cho cả mẹ và thai.

Phân loại

Có hai dạng thức vỡ tử cung:

Vỡ tử cung hoàn toàn: Tình trạng vỡ tách rời toàn bộ bề dày của thành tử cung cho đến thanh mạc tử cung, thai và các phần phụ của thai bị đẩy vào trong khoang phúc mạc.
Vỡ tử cung không hoàn toàn hay nứt tử cung (uterine dehiscence): Tình trạng vỡ tách rời lớp cơ tử cung, nhưng thanh mạc còn nguyên vẹn.

Có hai tình huống vỡ tử cung:

Trên tử cung nguyên vẹn, vỡ tử cung thường thấy trong chuyển dạ, với các triệu chứng điển hình: Chuyển dạ bất thường → vượt trở ngại → dọa vỡ tử cung → vỡ tử cung. Trường hợp tự phát ngoài chuyển dạ hiếm khi xảy ra, trừ bất thường bẩm sinh của hệ Müller.
Trên tử cung có sẹo mổ cũ (mổ lấy thai, bóc nhân xơ…): Tần suất vỡ tự phát ngoài chuyển dạ cao hơn, nhưng chủ yếu vẫn là vỡ trong chuyển dạ.

Sẹo mổ cũ (mổ lấy thai, mổ bóc nhân xơ…).
Đa sản, ngôi sinh khó như ngôi trán, ngôi mặt, ngôi ngang, bất xứng đầu chậu.
Sinh giúp khi không đủ điều kiện hoặc sai kỹ thuật.
Khối u ở vị trí tiền đạo.
Tăng co bằng oxytocin, nhất là khi thực hiện không đúng hoặc trên thai phụ đa sản.
Khởi phát chuyển dạ bằng misoprostol (không được phép dùng cho thai sống đủ tháng ở Việt Nam).

Đau bụng đột ngột và nhanh chóng rơi vào sốc mất máu.
Chuyển dạ tắc nghẽn thể hiện hội chứng vượt trở ngại: Cơn co tachysystole, dấu vòng Bandl, căng của dây chằng tròn (dấu Frommel), biến dạng đầu thai.
Khi tử cung vỡ: Ngưng hoàn toàn cơn gò, mất tim thai, khám bụng thấy ngôi thai trồi cao hoặc rơi vào ổ bụng, các phần thai dễ sờ thấy, khối tử cung co rút.
Chảy máu âm đạo không phải lúc nào cũng có. Khám âm đạo có thể phát hiện phần thai trồi lên rất cao hoặc mất dấu phần thai.
Thường vỡ ở cạnh bên đoạn dưới tử cung, nơi yếu nhất khi có hội chứng vượt trở ngại.

Phẫu thuật khẩn cấp ngay khi nghi ngờ vỡ tử cung.
Nếu hội chứng vượt trở ngại mà tử cung chưa vỡ: Ngậm nitroglycerine dưới lưỡi để giảm co, tránh vỡ và cải thiện tưới máu thai khi chuyển phòng mổ.