Tổng quan về tránh thai

4 min read

Có nhiều phương pháp tránh thai, hoạt động dựa trên những nguyên lý và cơ chế khác nhau.

Bảng “Các phương pháp tránh thai”.

Phân loại	Phương pháp	Cơ chế tác động
Tự nhiên	- Xuất tinh ngoài - Tính ngày an toàn - Cho bú vô kinh (LAM)	- Tránh để tinh trùng vào âm đạo - Tránh quan hệ trong ngày dễ thụ thai - Cho bú ức chế rụng trứng
Rào cản (cơ học)	- Bao cao su nam/nữ - Màng chắn âm đạo, mũ cổ tử cung - Miếng xốp + thuốc diệt tinh trùng	Ngăn tinh trùng xâm nhập vào tử cung và gặp trứng
Nội tiết	- Thuốc tránh thai uống (kết hợp, minipill) - Thuốc tiêm DMPA - Cấy que tránh thai - Miếng dán, vòng âm đạo	Ức chế rụng trứng, làm đặc chất nhầy cổ tử cung, thay đổi niêm mạc tử cung ngăn trứng làm tổ
Dụng cụ tử cung (IUD)	- Vòng tránh thai chứa đồng - Vòng tránh thai nội tiết (LNG-IUS)	- Đồng gây độc cho tinh trùng, ngăn thụ tinh - Nội tiết làm đặc chất nhầy, mỏng niêm mạc tử cung, ức chế rụng trứng
Triệt sản	- Thắt ống dẫn trứng (nữ) - Thắt ống dẫn tinh (nam)	Ngăn không cho tinh trùng và trứng gặp nhau (vĩnh viễn, không hồi phục tự nhiên)
Khẩn cấp	- Thuốc tránh thai khẩn cấp (Levonorgestrel, Ulipristal) - Đặt vòng đồng sau quan hệ	Ức chế hoặc trì hoãn rụng trứng, ngăn tinh trùng thụ tinh, hoặc ngăn trứng đã thụ tinh làm tổ

Đặc trưng

Mỗi phương pháp được đặc trưng bằng:

Tính bằng chỉ số Pearl (số thai kỳ/100 năm-phụ nữ sử dụng).

Bảng “Tính hiệu quả của các phương pháp tránh thai”.

Phương pháp	Chỉ số Pearl (dùng đúng cách)	Ghi chú
DCTC đồng	< 1	Hiệu quả cao, kéo dài đến 10 năm
DCTC LNG (hormone)	< 1	Giảm thống kinh, rong kinh
Que cấy progestogen	< 1	Hiệu quả 3-5 năm
Thuốc tiêm progestogen	0.3	Tiêm 3 tháng/lần
Viên phối hợp	0.3 (dùng đúng)/8 (thực tế)	Cần uống đều mỗi ngày
Bao cao su nam	2 (dùng đúng)/13-18 (thực tế)	Giúp phòng tránh STDs
Xuất tinh ngoài	4 (dùng đúng)/20 (thực tế)	Hiệu quả kém nếu kiểm soát không tốt

Các yếu tố ảnh hưởng đến an toàn: Tuổi, hút thuốc, tiền sử huyết khối, bệnh lý tim mạch, tiểu đường, động kinh, cho con bú…

Bảng “Tính an toàn của các phương pháp tránh thai”.

Phương pháp	An toàn chung	Hạn chế thường gặp
Bao cao su	Loại 1	Không có
DCTC đồng	Loại 1-2	Không dùng khi viêm nhiễm tiểu khung
Viên phối hợp	Loại 1-4	Không dùng nếu có nguy cơ huyết khối, trên 35 tuổi hút thuốc
Thuốc tiêm	Loại 1-2	Có thể gây mất kinh, tăng cân
Que cấy	Loại 1-2	Cần thực hiện thủ thuật đặt & rút
Triệt sản	Loại 1	Không hồi phục

Bảng “Tính kinh tế của các phương pháp tránh thai”.

Phương pháp	Chi phí ban đầu	Chi phí dài hạn	Ghi chú
Bao cao su	Thấp	Tăng theo thời gian	Mua lặp lại
Viên uống	Thấp	Trung bình	Uống hàng ngày
DCTC	Trung bình	Rất thấp	Dùng 5-10 năm
Que cấy	Cao	Rẻ về lâu dài	Hiệu quả cao
Triệt sản	Cao	Không phát sinh thêm	Một lần duy nhất

Phụ thuộc vào:

Sàng lọc về tính an toàn:

Lập danh sách phương pháp phù hợp:

Lựa chọn của người dùng: Người dùng chọn trong danh sách, dựa trên điều kiện và sở thích cá nhân.

Chỉ định phương tiện cụ thể:

Bảng “Các tình huống tránh thai cụ thể”.

Tình huống	Gợi ý phương pháp	Lý do
Phụ nữ > 35 tuổi, hút thuốc	Tránh viên estrogen-progestogen	Tăng nguy cơ tim mạch
Phụ nữ đang cho con bú < 6 tháng	Viên progestin, DCTC	Không ảnh hưởng sữa
Muốn kế hoạch hóa dài hạn, không nhớ hàng ngày	Que cấy, DCTC, tiêm	Hiệu quả kéo dài
Cần tránh thai khẩn cấp	Viên levonorgestrel, DCTC đồng	Trong vòng 5 ngày sau giao hợp
Vợ chồng ổn định, không muốn sinh thêm	Triệt sản	Biện pháp vĩnh viễn