hCG (human Chorionic Gonadotropin)

3 min read

hCG là glycoprotein nặng 36-40 kDa, chứa tỉ lệ carbohydrate cao nhất trong các hormone người.

Nguồn gốc

Chủ yếu: Tế bào hợp bào nuôi (syncytiotrophoblast) của bánh rau; Giai đoạn < 5 tuần còn từ nguyên bào nuôi (cytotrophoblast). Ngoài ra: Thận, tuyến yên, một số mô khác → giải thích hCG tăng trong u tân sinh ngoài bánh rau.

Mức nền: Rất thấp ở nam và nữ không có thai (nhiều khả năng từ tuyến yên trước).

Sinh tổng hợp

Hai tiểu đơn vị α (CGA, chung với FSH/LH/TSH; Gene trên Chr6) và β (CGB, gene đa bản sao trên Chr19).

β-hCG có đoạn C-terminal kéo dài → thời gian bán hủy dài hơn LH.

Lắp ghép α+β trong Golgi → hormone hoàn chỉnh; Các tiểu đơn vị tự do (free α, free β) và tiêu chí α/β bất cân đối có ý nghĩa chẩn đoán.

Thụ thể

LHCGR (LH/CG receptor) - GPCR: Phần ngoại bào lớn (340 aa) gắn LH & hCG. LH kích hoạt chủ yếu MAPK/PKC; HCG ưu tiên cAMP/PKA.

Chuyển hóa

Bán thải: 36 giờ (LH 20 phút) → duy trì tác dụng lâu dài.

Thải trừ: HCG nguyên vẹn, phân mảnh α/β, thoái giáng → phát hiện trong cả huyết thanh và nước tiểu.

Chức năng

Dấu ấn sinh hóa: Ngày 10 sau thụ tinh: hCG xuất hiện trong máu mẹ → xác nhận làm tổ.

Duy trì hoàng thể: Thay thế LH sau phóng noãn → duy trì hoàng thể chu kỳ thành hoàng thể thai kỳ → tiếp tục tiết estrogen & progesterone.

Phản ánh hoạt động lá nuôi: Diễn biến hCG phản ánh chức năng tế bào ngoại bì lá nuôi hơn là tình trạng phôi.

Ứng dụng lâm sàng:

Thay thế LH trong kích thích phóng noãn cuối cùng.
Hỗ trợ phát triển nội mạc, mạch xoắn ốc, relaxin, testosterone thai nhi.

Động học và ngưỡng β-hCG

Động học β-hCG

Bình thường không có thai: < 5 mIU/mL.

Có thai: > 25 mIU/mL (que thử 20-25 mIU/mL). Tăng gấp đôi: Mỗi 48 giờ trong 6 tuần đầu; Đỉnh 8-10 tuần (100,000 mIU/mL); Sau giảm đạt ổn định 16-20 tuần.

Động học sau sảy thai: Giảm ≥ 21-35% mỗi 48 giờ; < 20% gợi ý sót rau hoặc thai ngoài tử cung.

Ngưỡng β-hCG

Bảng “Ngưỡng β-hCG”.

Tuổi thai	Mức β-hCG (mIU/mL)
3 tuần	5-50
4 tuần	5-426
5 tuần	18-7340
6 tuần	1080-56 500
7-8 tuần	7650-229 000
9-12 tuần	25700-288 000
13-16 tuần	13300-254 000
17-24 tuần	4060-165 400
25 tuần-sinh	3640-117 000
4-6 tuần sau sinh	< 5

Tài liệu tham khảo

Trường ĐH Y Dược TP. HCM (2020) - Team-based learning
American Pregnancy Association - Early Fetal Development