Bệnh nguyên bào nuôi

Bệnh nguyên bào nuôi thai kỳ (GTD) là nhóm bệnh có sự tăng sinh bất thường của các nguyên bào nuôi liên quan đến thai nghén. Mặc dù đa số là lành tính (thai trứng), nhưng có thể tiến triển thành u nguyên bào nuôi ác tính với khả năng xâm lấn tại chỗ và di căn xa (phổi, não, gan…).

Tiêu chuẩn chẩn đoán bao gồm siêu âm, định lượng β-hCG và giải phẫu bệnh. Điều trị tùy theo loại và nguy cơ, từ hút nạo đơn thuần đến hóa-xạ trị phối hợp.

Phân loại

Thai trứng (Hydatidiform mole)

Thai trứng toàn phần (Complete mole):

• NST thường là 46,XX toàn bố (đơn bố) hoặc 46,XY (hiếm).
• Không có mô phôi thai; Hình ảnh siêu âm “mây tuyết”, tăng sản gai rau lan toả.

Thai trứng bán phần (Partial mole):

• Thường tam bội 69,XXY/69,XXX/69,XYY.
• Có mô phôi hoặc túi phôi nhỏ, gai rau phồng nước không đồng nhất.

U nguyên bào nuôi (Gestational Trophoblastic Neoplasia - GTN)

Thai trứng xâm lấn (Invasive mole):

• Gai rau phồng nước xâm lấn vào cơ tử cung, đôi khi lan ra mạch máu.
• β-hCG kéo dài hoặc tăng sau hút nạo.

Ung thư nguyên bào nuôi (Choriocarcinoma):

• Không còn mô gai rau; Toàn tế bào nuôi thể trung tâm và tế bào nuôi thể lá.
• Xuất hiện sau thai trứng, sảy thai, sinh non hoặc có thể sau thai bình thường.
• Khả năng di căn rất cao (phổi, não, gan).

U nguyên bào nuôi nơi rau bám (Placental Site Trophoblastic Tumor - PSTT):

• Phát sinh từ tế bào nuôi làm tổ tại điểm bám rau; β-hCG thường thấp.
• Ít nhạy với hóa chất; Điều trị chủ yếu là phẫu thuật.

U nguyên bào nuôi dạng biểu mô (Epithelioid Trophoblastic Tumor - ETT):

• Hiếm, trung mô hóa, tế bào giống biểu mô nhau thai.
• Diễn biến chậm, thường kháng hóa trị, ưu tiên phẫu thuật triệt để.

Tài liệu tham khảo

• Trường ĐH Y Dược TP. HCM (2020) - Team-based learning: Bệnh nguyên bào nuôi
• Bệnh viện Từ Dũ (2022) - Phác đồ điều trị Sản Phụ khoa: Bệnh nguyên bào nuôi
• FIGO Oncology Committee (2002) - FIGO staging for gestational trophoblastic tumors
• Lurain JR (2010) - Gestational trophoblastic disease II: Classification and management of gestational trophoblastic neoplasia